Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

Γιατί χαίρεται ο κόσμος;

Το ζήτημα δεν είναι τόσο η επιλογή διακωμώδησης του α' ή β' τραγουδιού, και το κατά πόσο τούτη είναι επιτυχημένη. Στην τέχνη, στον πόλεμο και στον έρωτα, όλα επιτρέπονται. Ο υποκειμενισμός είναι το "αναγκαίο κακό" μιας αντικειμενικά υποκειμενικής τέχνης. Άσε που σέβομαι τόσο πολύ το καλλιτεχνικό αισθητήριο της Μάρθας Φριντζήλα (και βεβαίως του ιδιαίτερα αγαπημένου μας, εδώ στα Μ.Π., Φοίβου Δεληβοριά), ώστε να αφήνω ανοιχτό το ενδεχόμενο στη διακωμώδηση της "Ρόζας" να υπάρχει κάτι που μου διαφεύγει, ένα κρυμμένο νόημα, ένα μήνυμα που πρέπει να ανακαλύψω. Τέλος, δεν επιτρέπεται να κρίνω τελεσίδικα και στην ολότητά του ένα καλλιτεχνικό γεγονός που τελείται ζωντανά χωρίς να το έχω παρακολουθήσει (...μεταξύ μας, κι αν κρίνω, κι αν δεν κρίνω, η κρίση αυτή δεν αφορά κανέναν - κουβέντα απλώς να γίνεται).

Το πραγματικά ενδιαφέρον ζήτημα εδώ είναι η αντίδραση του κοινού, όπως αποτυπώνεται στο youtube. Ξεκαρδιστικά χαχανητά, γέλιο μέχρι δακρύων, ουρλιαχτά ευχαρίστησης. Πού είναι το αστείο; Πού βρίσκεται η πηγή της μαζικής αυτής ευφορίας; Εντάξει, μπορείς κάλλιστα να αποδεχθείς ως καλλιτεχνική πράξη την οποιαδήποτε πράξη του αγαπημένου σου καλλιτέχνη. Αλλά ποιές ψυχολογικές διαδρομές καταλήγουν να παράγουν γέλιο μέσα από αυτήν την αποδοχή; Ποιοί παβλωφικοί μηχανισμοί τίθενται σε κίνηση όταν ακούς τον αγαπημένο σου καλλιτέχνη να λέει: "αυτό είναι αστείο" ή "αυτό είναι σοβαρό"; Μήπως η απρόσμενη αντίδραση του κοινού (παροξυσμός γέλιου σε ένα μάλλον διόλου αστείο σκετσάκι) είναι ενδεικτική του εν τέλει "θρησκευτικού" και παράλογου συναισθήματος που παράγει η τέχνη κατά τη βίωσή της; Απαιτούνται προχωρημένες γνώσεις ψυχολογίας - που δεν διαθέτω - για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα. Ή μήπως απλώς σταματήσαμε να ακούμε, και γίναμε όλοι οπαδοί;
ηρ.οικ.

8 σχόλια:

ένας στρατολάτης είπε...

Δεν είμαι ψυχολόγος Ηρακλή, θα ενδώσω όμως στον πειρασμό να πω την άποψή μου. Νομίζω πως οι εκδηλώσεις υστερικής ευφορίας σχετίζονται με τρεις παράγοντες:
Την εκτόνωση του συσσωρευμένου άγχους με κάθε ευκαιρία και με ανάλογη της πίεσης βιαιότητα.
Την ελκυστικότητα των εκδηλώσεων χαράς σε σχέση με τις εκδηλώσεις οδύνης ως μέσα εκτόνωσης.
Την χαλάρωση των κριτηρίων αξιολόγησης του "αστείου", αυτή όμως είναι μια πονεμένη ιστορία που σχετίζεται με την παιδεία του λαού μας.

Τάσος Καραντής είπε...

Σταματήσαμε να ακούμε και γίναμε οπαδοί και, μάλιστα, ανιστόρητοι περί του τραγουδιού, γι' αυτό κι ασεβείς!
Επιπλέον είναι γνωστό, από τη φύση, το πως επιζούν τα παράσιτα ...

Μουσικά Προάστια είπε...

Στρατολάτη, πολύ ενδιαφέρουσα η ερμηνεία σου, καταγράφεται!

Τάσο, συμφωνώ με την πρώτη πρόταση (βέβαια η ασέβεια δεν είναι κακό πράγμα αν τουλάχιστον παράγει σάτιρα με νόημα και όχι κρυάδα). Όμως θα μου επιτρέψεις να μην αποδεχθώ τον όρο "παράσιτα" για δύο σημαντικούς - προσωπική εκτίμηση - καλλιτέχνες.

Τάσος Καραντής είπε...

Ηρακλή,καταρχάς ο πληθυντικός "παράσιτα" είναι γενικός,κι όχι συγκεκριμένος.
Μήπως, όμως, μπερδεύουμε τις σημαντικές φωνές με τους σημαντικούς καλλιτέχνες;
Άλλο η σημαντική φωνή(με ωραία ηχοχρώματα, έκταση κλπ) κι άλλο ο σημαντικός καλλιτέχνης. Τον τελευταίο τον προσδιορίζει και τον καθορίζει, ως σημαντικό, το ρεπερτόριο κι η όλη διαδρομή σε βάθος χρόνου...
Άλλο ένα σημείο των καιρών : η βιασύνη κι η υπερεκτίμηση!
Το έχω κάνει κι εγώ το λάθος, για τραγουδίστρια που είναι στο πικ της αυτή την εποχή - χαρακτηρίζοντας την σημαντική - και μου είπε γνωστός και παλιός ραδιοφωνικός παραγωγός : δεν μπορείς να βιάζεσαι και να χαρακτηρίζεις σημαντικό(ως καλλιτέχνη) έναν τραγουδιστή με 2-3 -4 δίσκους! Άλλο η σημαντική και μεγάλη φωνή λοιπόν, κι άλλο ο μεγάλος και σημαντικός με διάρκεια σημαντικού ρεπερτορίου καλλιτέχνης.

Μιχάλης Τσαντίλας είπε...

Καλησπέρα Ηρακλή! Ας πω κι εγώ τη γνώμη μου, μιας και είδα την παράσταση.

Δεν θα πω αν μου άρεσε ή όχι η σάτιρα της Φριντζήλα γιατί εδώ δεν είναι αυτό το θέμα. Αν είχε σατιρίσει κάποιο άλλο τραγούδι, λιγότερο "φορτωμένο" στις συνειδήσεις πολλών, δεν θα συζητούσαμε καν. Πιστεύω ότι όλες οι - απαράδεκτες, ορθά-κοφτά - επιθέσεις που δέχεται αποκαλύπτουν τους κάλους στα μυαλά μας. Επιτέλους, η τέχνη δεν πρέπει να κρίνεται με βάση την ιδεολογία του καθενός!

Τάσος Καραντής είπε...

Η τέχνη πάντως πρέπει να κρίνεται, άρα κι η σάτιτα, ως είδος τέχνης.
Αρκεί να είναι τέτοια(τέχνη δηλ.), γιατί ζούμε στην Ελλάδα, που ό,τι δηλώσεις είσαι!
Ευτυχώς έρχεται ο χρόνος κι η Ιστορία, που βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
Έχουμε αρκετούς σατιρικούς καλλιτέχνες στην ιστορία του τραγουδιού μας, από τον ΛΟΓΟ και τον ΧΑΡΡΥ ΚΛΥΝΝ ως τον ΠΑΝΟΥΣΗ, αλλά έχουν δισκογραφία, έχουν δεκαετίες στο τραγούδι κι έχουν αφήσει έργο κι αναγνωρίσιμα στο πανελλήνιο τραγούδια. Τους έχει καταξιώσει ο χρόνος κι η Ιστορία και το κοινό ως καλλιτέχνες κι όχι η κάθε γραφίδα. Αυτή είναι η δημιουργική - ως τέχνη - σάτιρα, να δημιουργήσεις! Το να παρωδήσεις, και μάλιστα έργα μεγάλων καλλιτεχνών, είναι άλλο πράγμα, πάντως όχιδημιουργική σάτιρα. Το κάνει κι ο Τάκης Ζαχαράτος, χίλιες φορές καλύτερα και πιο επιτυχημένα από την Φριντζήλα, αν ο στόχος είναι να "γελάσουμε μόνο...".
Κι από που κι ως που βρε Ηρακλή είναι σημαντική καλλιτέχνιδα(στον τομέα του τραγουδιού) η Φριντζήλα; Είναι 40 χρονών, μπήκε στη δισκογραφία μόλις το 2004 και μετρά μόνο 3 προσωπικούς, έναν live δίσκο και κάμποσες συμμετοχές.Ποιοι είναι οι μεγάλοι δημιουργοί που έχει συνεργαστεί ; Ποιο είναι το σημαντικό δικό της ρεπερτόριο; Ποια είναι η διαχρονική της αποδοχή στο πανελλήνιο; Επειδή "πουλάει και κάνει γκελ στις μέρες μας" είναι και σημαντική καλλιτέχνιδα στο τραγούδι;
Είναι απλά - όσον αφορά το τραγούδι- μια καλή τραγουδίστρια.
Σε 10 - 15 χρόνια, αν υπάρχει κι έχει αφήσει έργο, σημαντικό, τότε να μιλήσουμε για τη σημαντικότητά της.

Μουσικά Προάστια είπε...

Καλησπέρα Μιχάλη,
το κείμενο δεν αφορά τους καλλιτέχνες αλλά το κοινό. Μου έκανε εντύπωση η ευκολία με την οποία το κοινό ξεκαρδίζεται στα γέλια, μου φαίνεται λίγο τρομακτικό ως ψυχολογική δυναμική.

Για το καλλιτεχνικό κομμάτι, δεν μπορώ να έχω ολοκληρωμένη άποψη εφόσον δεν ήμουν εκεί. Πάντως βλέποντας το βίντεο δεν γέλασα, και αυτό δεν είναι θέμα ιδεολογικό αλλά θέμα γούστου!

Τάσο, σέβομαι την άποψή σου, αλλά δεν με βρίσκει σύμφωνο. Για πρώτη φορά είδα τη Φριντζήλα στα μέσα των 1990s, 15 χρόνια πριν, ως σκηνοθέτρια θεάτρου. Νομίζω ότι είναι μία πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα, και με μία συναρπαστική φωνή και ερμηνευτική ευχέρεια. Αλλά οκ, αυτά είναι και κάπως υποκειμενικά. Αντικειμενικό είναι ότι δεν πρόκειται να κρίνω την Φριντζήλα συνολικά από ένα σκετσάκι, όσο αποτυχημένο κι αν είναι.

Καλό ΣΚ σε όλους.

Τάσος Καραντής είπε...

Ηρακλή ήμουνα πολύ συγκεκριμένος σ' αυτά που γράφω.
Δεν αναφέρθηκα στην σκηνοθέτρια και ηθοποιό Φριντζήλα, αλλά, μόνο, στην τραγουδίστρια.
Ούτε ήταν το σκετσάκι η αιτία για να την κρίνω συνολικά(ως σημαντική ή όχι καλλιτέχνδιδα στο τραγούδι),αλλά η αφορμή. Αυτήν την άποψη(με τα επιχειρήματα που παρουσίασα)είχα και προ του σκετς.
Το ότι έχει μια "συναρπαστική φωνή και ερμηνευτική ευχέρεια" την κάνει, αυτομάτως, πέρα από σημαντική τραγουδίστρια και σημαντική καλλιτέχνιδα;
Θα σου φέρω ένα άλλο παράδειγμα. Η κατά 15 χρόνια νεότερή της Ελεωνόρα Ζουγανέλη, μπήκε κι αυτή στη δισκογραφια το 2006, μετρά 2 προσωπικούς δίσκους(ετοιμάζει και τον τρίτο, απ΄όσο ξέρω δημοσιογραφικά)και κυκλοφορεί αυτές τις μέρες και τον live δίσκο της. Έχει δε κι αυτή κάμποσες συμμετοχές. Στα ίδια σχεδόν, αριθμητικά με την Φριντζήλα.
Παρένθεση : Με 2 & 3 προσωπικούς δίσκους στο ενεργητικό τους, τα live τις μαραίνανε και τις δυο τους! Κι ύστερα μας ενοχλούν τα live άλλων(προσοχή στον πληθυντικό που χρησιμοποιώ, δεν αναφέρομαι στον έναν που νομίζεις), όπου, συμφωνώ, ότι έχουν κάνει κατάχρηση, αλλά ρε γαμώτο, έχουν - έτσι για πλάκα - και 40 π.χ. προσωπικούς δίσκους - με συνεργασίες με τους σπουδαιότερους δημιουργούς και τραγούδια αθάνατα εδώ και 40 χρόνια που έχουν αποτελέσει σταθμούς και ταυτότητα του τραγουδιού μας.
Επανέρχομαι στο παρέδειγμα της Ζουγανέλη. Κι αυτή έχει πολύ ωραία και με γκάμα φωνή κι έχει και μεγάλο γκελ στο κοινό στις μέρες μας, είναι δηλαδή μια σημαντική τραγουδίστρια. Θα την έλεγες και σημαντική καλλιτέχνιδα; Όχι! Ξέρεις γιατί; Γιατί δεν γουστάρεις το είδος τραγουδιού που λέει! Να η ιδεολογία που λέει ο Μιχάλης! Κι εγώ δεν το γουστάρω, κι έχω έρθει σε αντιπαράθεση μαζί της, σε συνέντευξη, αλλά και την έχω φιλοξενήσει στο περιοδικό μου, γιατί στις μέρες αφορά μεγάλη μερίδα του κοινού, παρότι τη θεωρώ μόνο σημαντική τραγούδιστρια κι όχι και καλλιτέχνδιδα(από πλευράς δισκογραφικού ρεπερτορίου).
Αντίθετα θεωρώ σημαντικό καλλιτέχνη(στο είδος του)- παρότι δεν έχει κανένα φωνητικό προσόν ως τραγουδιστής - τον Φοίβο Δεληβοριά, γιατί έχει αφήσει δισκογραφικά - ρεπερτοριακά - καλλιτεχνικά, το δικό του στίγμα, που έχει ανταπόκριση σε μερίδα του κοινού. Και προσωπικά - το λέω δημόσια - δεν μου αρέσει καθόλου, μα καθόλου(!) ο Δεληβοριάς! Αλλά πάλευα 1,5 χρόνο(και τα καταφέραμε) να του πάρει συνέντευξη ο Μιχάλης για το περιοδικό μου, γιατί δεν λειτουργώ ιδεολογικά, αλλά δημοσιογραφικά.
Αυτά, ως διευκρινίσεις, αλλά και για τον διάλογο.

Καλό Σ/Κ.