Κυριακή 31 Δεκεμβρίου 2017

Σωτήρης Κακίσης: Τρία ποιήματα από τη συλλογή "Μάχη με τον χρόνο"




ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΑΚΙΣΗΣ

Τρία ποιήματα από τη μεθεπόμενη ποιητική συλλογή "Μάχη με τον Χρόνο"


1.
η λέξη η πιο άγνωστη, τελικά, μια από αυτές που μαθαίνουμε πρώτες, η πιο ακατανόητη, η πιο αμέτρητη με οποιοδήποτε ανθρώπινο μέτρο. τί να σημαίνει πριν δηλαδή και τί μετά, τί τώρα, τί άλλη στιγμή, άλλη μέρα; του Ήλιου και του Φεγγαριού φταίνε τα πρόσωπα, το πολύ του ενός εδώ στην Ελλάδα, το μαγευτικά λίγο του άλλου όταν θέλει επίσης εδώ, στο πιο δύσκολο ν’ αποχαιρετήσει μέρος του κόσμου. το μόνο που μαθαίνει για τον Χρόνο εδώ κανείς με κάποιο, τελικά, νόημα.



2. 
δεν προλαβαίνω να τα θυμηθώ όλα. ούτε πολλών άλλων πόλεων τις βροχές που με δρόσισαν, ούτε καν της Αθήνας που ζω τόσα και τόσα. θυμάμαι και της Θεσσαλονίκης απογεύματα με ήλιο και κερασάκι γλυκό μπροστά στη θάλασσα, αλλά του ΌλυμποςΝάουσά τους μόνο ένα γερασμένο γκαρσόνι τώρα θυμάμαι, και μια τρύπα σε καθαρό κατά τ’ άλλα, σιδερωμένο τραπεζομάντιλο. θυμάμαι και περπατήματα υπέροχα κοριτσιών στο δρόμο, έτσι θυμάμαι, αλλά και δρόμους που τα ονόματά τους πια μου διαφεύγουνε.



3.
ο Χρόνος σαν ενός τηλεφωνήματος μια πολύ γνωστή φωνή, που στ’ όνειρο μέσα τελείως άγνωστη γίνεται, κι η γλώσσα μου η πάνω στη Γη, αυτή που έμαθα, αυτή που ήξερα, όλο και πιο ακατανόητη σιγάσιγά, τα τέλεια φωνήεντά μας πίσω ξανά στο Χάος, και τα ανόητα των Φοινίκων σύμφωνα σαν των Σλάβων χορός εκ νέου άχρηστος, μ’ εκείνα τα κουραστικά κρουστά τους, με τα πολλά τους τίποτα το ένα δίπλα στο άλλο σαν θεός διαβολικός, εναντίον μου τα σύμφωνα απελεύθερα, στο μυαλό μου κι αυτά τώρα δύναμη κατοχής μέρα παρά μέρα όλο και πιο μέσα, όλο κι πιο βασανιστικά.



(ΧΡήΣΤΟΣ ΚΕΧΑΓΙόΓΛΟΥ + ΣΩΤήΡΗΣ ΚΑΚίΣΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦίΑ: ΝΙΚΟΛέΤΤΑ ΣΤΑΘΟΠΟύΛΟΥ)


Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017

Ο Θάνος Μαντζάνας για το "Αλατοπίπερο" του Απόλλωνα Κουσκουμβεκάκη




Όταν έχεις γράψει το κείμενο σε ένα CD που, κατά κάποιο τρόπο, προσπαθεί να το συνοψίσει και ταυτόχρονα να το περιγράψει στον ακροατή του πριν καν το ακούσει και μετά πρέπει να μιλήσεις στην παρουσίαση του ίδιου CD αντιμετωπίζεις ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα, τι άλλο να πεις. Δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι και για αυτό η μόνη λύση που βρήκα ήταν να συνεχίσω πάνω – κάτω από εκεί που σταματάει το κείμενο μου στον δίσκο το οποίο υπό μιαν έννοια κάπως συνεχίζει αντίστοιχα ό,τι είχα πει στην παρουσίαση του προηγούμενου δίσκου του Απόλλωνα, κοντά δύο χρόνια πριν.

Γράφω λοιπόν στο κείμενο του CD ότι ένα από τα κυριότερα στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας του δημιουργού Απόλλωνα Κουσκουμβεκάκη το οποίο προφανώς εκφράζεται διαμέσου της μουσικής του είναι ότι στρέφεται πάντα προς το φως δίχως όμως ποτέ να αγνοεί το σκοτάδι. Η ύπαρξη ή μη φωτός καθορίζει φυσικά το πως βλέπουμε οτιδήποτε, χωρίς το σκοτάδι από την οπτική μας αντίληψη θα απουσίαζε ένα αναπόσπαστο αν το σκεφτούμε καλά στοιχείο της, ο ίσκιος οτιδήποτε βρίσκεται εντός του οπτικού μας πεδίου. Υπό συγκεκριμένες συνθήκες φωτισμού και οπτικής γωνίας όμως οι ίσκιοι μπορούν να προκαλέσουν ένα πρόβλημα, του να μη διακρίνουμε καθαρά ή και καθόλου πού τελειώνει το πραγματικό αντικείμενο το οποίο κοιτάμε και πού αρχίζει η σκιά του. Για να το δούμε λοιπόν όπως αληθινά είναι πρέπει να εστιάσουμε καλύτερα επάνω του.

Αυτό κάνει και ο Απόλλωνας, εστιάζει με ακρίβεια και κατά προτίμηση στις λεπτομέρειες οι οποίες μπορεί να διαφεύγουν από το μη παρατηρητικό μάτι αλλά το προσεκτικό γνωρίζει και αντιλαμβάνεται πολύ καλά ότι είναι αυτές που πάντα προσδίδουν την ταυτότητα, μερικές φορές  ακόμα και την σημασία ή και την αξία αυτού το οποίο κοιτάζουμε. Κατά τη γνώμη μου αυτό είναι  – συγχωρείστε μου το υπό την μορφή πλεονασμού λογοπαίγνιο – απολύτως ορατό στην μουσική του. Τόσο στα τραγούδια όσο και στις ορχηστρικές συνθέσεις του η γραφή του Απόλλωνα χαρακτηρίζεται από μικρά, σύντομα και όσο το δυνατόν πιο όμορφα μελωδικά θέματα στα οποία προτιμά να επανέρχεται έστω με την μορφή παραλλαγών παρά να τα αναπτύσσει έστω και ελάχιστα περισσότερο από όσο θα χρειαζόταν με κίνδυνο να πάψουν να είναι το ίδιο όμορφα ενώ και οι αρμονίες του ποσώς ενδιαφέρονται να αιφνιδιάσουν ή έστω και να ξαφνιάσουν τον ακροατή αλλά αντίθετα επιδιώκουν να επαυξήσουν και να επιτείνουν το ευήκοο αποτέλεσμα.

Η καλή μουσική είναι φυσικά κατάλληλη για οποιαδήποτε στιγμή και αυτό βέβαια ισχύει και για αυτή του Απόλλωνα. Θα έλεγα όμως ότι οι ώρες που της ταιριάζουν περισσότερο είναι εκείνες του ξημερώματος και του λυκαυγούς. Τα διαστήματα δηλαδή του εικοσιτετραώρου που το ηλιακό φως είναι τέτοιο ώστε τα περιγράμματα των αντικειμένων είναι πιο αδρά και έντονα κάνοντας  έτσι πιο εύκολο να διαχωρίσουμε οτιδήποτε πραγματικό από τον ίσκιο του ώστε να επικεντρωθούμε ανεμπόδιστα στις λίγες λεπτομέρειες του οι οποίες είναι πιο σημαντικές και όμορφες, όπως ακριβώς κάνουν και τα τραγούδια αυτού του CD κοιτάζοντας το αληθινό διαμέσου του καθαρού στο έπακρο, στην κυριολεξία κρυστάλλινου, βλέμματος το οποίο συνιστά η φωνή της Ειρήνης Τουμπάκη.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του δημιουργού Απόλλωνα που γίνεται όλο και πιο εμφανές με κάθε δίσκο τον οποίο κυκλοφορεί είναι ότι, όχι φυσικά επειδή δεν μπορεί αλλά γιατί έτσι θέλει και επιλέγει, δεν κινείται σε ένα μεγάλο μουσικό εύρος και ούτε ενδιαφέρεται να εξερευνήσει νέες μουσικές περιοχές. Εξαρχής οριοθέτησε πλήρως το πεδίο του και εντός αυτού συνεχίζει να κινείται, κατέχοντας το προφανώς όλο και περισσότερο με το πέρασμα του χρόνου, πάντα «σε κύκλο κλειστό» για να μεταχειριστώ και τον τίτλο ενός τραγουδιού του αν και φυσικά το στιχουργικό περιεχόμενο του δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο διαφορετικό. Αυτό φυσικά δεν είναι καθόλου μεμπτό και άλλωστε το κάνουν πάρα πολλοί συνθέτες, στην Ελλάδα και παντού στον κόσμο.

Υπάρχει όμως μια πολύ μεγάλη διαφορά του Απόλλωνα από τους περισσότερους ίσως από αυτούς. Οι πιο πολλοί δηλαδή στέκονται ή περπατούν μέσα στον κύκλο της γραφής τους κοιτάζοντας συνεχώς προς το κέντρο του σαν να ήταν δορυφόροι του ίδιου του εαυτού τους ή μάλλον του συνήθως υπέρμετρα διογκωμένου εγώ τους. Ο Απόλλων αντίθετα στέκεται πάντα στο κέντρο του, πατώντας σταθερά επάνω του. Με δικαιολογημένη αυτοπεποίθηση μεν αλλά με ούτε ίχνος της αλαζονείας του «ήλιου» - νάτοι πάλι οι αμφιμονοσήμαντοι συνειρμοί αναφορικά με το σημαδιακό για μουσικό όνομα του – ο οποίος κυριαρχεί στο δημιουργικό σύμπαν του. Στέκεται εκεί ώστε να μπορεί να κοιτάζει εύκολα προς κάθε κατεύθυνση, όχι την περιφέρεια του κύκλου του αλλά όσο το δυνατόν πιο πέρα από αυτήν ώστε να βλέπει και να αντιλαμβάνεται ό,τι υπάρχει εκεί και να εμπνέεται από αυτό.

Αν ο Απόλλων ήταν σεφ θα έλεγα ότι χρησιμοποιώντας υλικά της καλύτερης ποιότητας, απλούς αλλά κατευθείαν από την ψυχή στίχους και γλυκιές μελωδίες που έχουν βλαστήσει και καλλιεργηθεί εξίσου σε εύφορη καρδιά και μυαλό, ετοιμάζει γευστικά φαγητά με παλιές, κλασικές αλλά για αυτό και δοκιμασμένες στον χρόνο συνταγές, τα νοστιμίζει περαιτέρω ή ανάλογα τα κάνει πιο πικάντικα με την σωστή δόση ενορχηστρωτικού αλατοπίπερου και τα σερβίρει ως πολύ ωραία πιάτα, όχι γαρνιρισμένα αλλά πραγματικά στολισμένα, στην συγκεκριμένη περίπτωση με την θαυμάσια φωνή της Ειρήνης Τουμπάκη.

Όμως είναι συνθέτης και γράφει τραγούδια σαν αυτά που υπάρχουν στο νέο CD. Τραγούδια που δεν τέρπουν την γλώσσα καθώς σε αυτήν - και όχι στον ουρανίσκο όπως συχνά λέγεται  - βρίσκονται τα νευρικά κέντρα της γεύσης αλλά τα αντίστοιχα ακουστικά και δεν χορταίνουν το στομάχι πληρώνοντας το κενό του αλλά εκείνο του εγκεφάλου για πολιτιστική και πνευματική τροφή ομορφιάς μα και ουσίας και το οποίο, ευτυχώς για το ανθρώπινο είδος, δεν χορταίνει ποτέ. Και αν η απόσταση των ώτων από τον εγκέφαλο είναι κατά πολύ μικρότερη εκείνης του στόματος από το στομάχι η ευκολία στο να διανυθεί δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο αντιστρόφως ανάλογη!

Για αυτό καταλήγοντας δεν έχω παρά να ευχηθώ στον Απόλλωνα να συνεχίσει να κοιτάζει από το κέντρο του όμορφου κύκλου του κάθε φορά και πιο μακριά έτσι ώστε να φέρνει όλο και περισσότερους μέσα σε αυτόν για να μοιραστούν μαζί του την υψηλή αισθητική απόλαυση που δίνει σε όσους βρίσκονται εντός του και σε εσάς καλή όρεξη για...πολλές ακροάσεις του νέου εκλεκτού ηχητικού εδέσματος το οποίο ετοίμασαν μαζί με την Ειρήνη. Ευχαριστώ πολύ.

Θάνος Μαντζάνας
Κριτικός μουσικής

Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2017

Φώντας Λάδης: "Πολυτεχνείο 1973 - τέσσερα τραγούδια και δυο παραλλαγές"





Πολυτεχνείο 1973


Τέσσερα τραγούδια και δυο παραλλαγές


του Φώντα Λάδη





ΤΑΝΚΣ ΘΑ ΣΤΕΙΛΩ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Το ψωμάκι έχω χορτάσει
μα δεν χόρτασα τον ύπνο.
Πίνω σε χρυσό ποτήρι
μα τον ήλιο έχω ξεχάσει.

Απ’ το σπίτι στο γραφείο
κι από κει στο μαύρο αμάξι.
Χίλιοι αστυφυλάκοι γύρω
κι εκατό μοτοσικλέτες.

Τανκς θα στείλω στην Αθήνα
και στα Μέγαρα μπουλντόζες
και στην Κύπρο πέντε φίλους
νύχτα τον παπά να σφάξουν.



ΑΧΟΣ ΒΑΡΥΣ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ
Αχός βαρύς ακούγεται
κι ερπύστριες κυλάνε.
Πατήσια κι Αμπελόκηποι
καίγoνται σα λαμπάδες.

Ξένοι δεν είναι τούτοι εδώ.
Eλληνικά μιλάνε.
Όπου μωρό πυροβολούν,
όπου γυναίκα ρίχνουν.

Βαρούν ντουφέκια από παντού,
βαρούν τα πολυβόλα.
Σφαλούν πορτοπαράθυρα.
Στο δρόμο κάποιος τρέχει.

Καρδιά, για πάψε να χτυπάς,
καρδιά, που πας να σπάσεις.
Η πόλη τούτη είν’ άπαρτη.
Τα σπίτια είναι δικά μας.



ΣΤΕΙΛ’ ΕΝΑ ΓΥΡΩ ΜΗΝΥΜΑ
Στείλ’ ένα γύρω μήνυμα και ρώτα τους δικούς μας,
τι θέλουν τουτ’ οι Έλληνες κι όλο παραπονιούνται
κι οι χωρικοί στα Μέγαρα στήσαν μαύρες σημαίες.
Φάμπρικες φτιάχνω και σχολειά και φάμπρικες δε θέλουν
κι οι φοιτητές κλειστήκανε μες στο Πολυτεχνείο
κι απέξω μάνες κι αδερφές, κι απέξω ένα μιλιούνι.



ΜΕΓΑΡΑ

Τουτ’ η ελιά που χάλασες, έχει κακές τις ρίζες.
Κι αν την σκεπάσεις σίδερο, κι αν τηνε χτίσεις πέτρα,
θε ν’ ανασαίνει μες στη γη, θε να μαζεύει πόνο,
θε να μιλά μερόνυχτα, μέχρι να την ακούσουν.

Κι αν χτίσεις φάμπρικα τρανή, θ’ ακούσουν οι εργάτες.
Κι αν χτίσεις ταρσανά βαθύ, θ’ ακούσουν οι μαστόροι.
Κι αν την αφήσεις ξέσκεπη, μπροστά σου θα ‘ναι πάντα.
Τουτ’ η ελιά που χάλασες, αυτή θα σε χαλάσει.








ΝΟΕΜΒΡΗΣ 1973

1


Μεριάσανε τα σύννεφα κι ο ήλιος κατεβαίνει
κι ένα μικρό μελαχροινό φυσάει μες στο σουράβλι.
Η πίκρα είναι στο στόμα του, στα μάτια πάλι η πίκρα
κι ένα ντουφέκι δίπλα του, παλιό και πλουμισμένο.



2
Ξανοίγει πάλι ο ουρανός κι ο ήλιος κατεβαίνει
κι ένα μικρό μελαχροινό κοιτάζει και σωπαίνει.
Κάτ’ είναι σα χαρούμενο, κάτι σα θυμωμένο
κι ένα ντουφέκι δίπλα του, παλιό και πλουμισμένο.

-------------------------------------------------------------------------------------

Τα ποιήματα αυτά γράφτηκαν αμέσως μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Δημοσιεύτηκαν στο βιβλίο “Αντιφασιστικά ’67 – ’74”, Εκδόσεις “Γραμμή”, Αθήνα 1974, με επιμέλεια και πρόλογο Κώστα Βαλέτα. Μελοποιήθηκαν το 2016 από τον συνθέτη και πιανίστα Βασίλη Γαϊτάνο, που ζει στο Σικάγο.




Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2017

Το 3ο London Hellenic Festival στο Λονδίνο





3o London Hellenic Festival
The Hellenic Centre
Σάββατο 14 Οκτωβρίου, 14.00



ΣΜΥΡΝΗ, Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΙΩΝΙΑΣ
Ένα μουσικό, διαπολιτισμικό ταξίδι από το χθες στο σήμερα

1η προβολή στο Λονδίνο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ!

Την πρώτη του ευρωπαϊκή προβολή θα κάνει το μουσικό οπτικοακουστικό έργο ‘Σμύρνη, η Μούσα της Ιωνίας’, ένα μουσικό διαπολιτισμικό ταξίδι από το χθες στο σήμερα, στο πλαίσιο του 3ου London Hellenic Festival, το Σάββατο 14 Οκτωβρίου.

Το βίντεο με τη συμμετοχή 110 καλλιτεχνών, γυρίσματα σε 70 διαφορετικές τοποθεσίες και 12 αγαπημένα τραγούδια της Μικράς Ασίας, σε παραγωγή της ομάδας ‘Παίζουμε Οικολογικά & Διαπολιτισμικά΄, ξεκινάει το ταξίδι του σε ένα φεστιβάλ που σκοπό έχει να φέρει κοντά τους Έλληνες του Λονδίνου αλλά και της Αγγλίας, αλλά και να επιχειρήσει ένα ‘re-branding’ της ελληνικής κουλτούρας στο εξωτερικό. Το Φεστιβάλ θα προσφέρει στους θεατές, Έλληνες, Κύπριους και όχι μόνο, μία μέρα αποτελούμενη από ταινίες, μουσική, συζητήσεις και πολλά άλλα.

Μετά την επιτυχία των δύο πρώτων χρόνων, το London Hellenic Festival, που διοργανώνεται από την εταιρεία Ark4Art, επιστρέφει με ένα πρόγραμμα γεμάτο εκπλήξεις και τέχνη. 

Το Φεστιβάλ θα αρχίσει με την ταινία του Γιάννη Σμαραγδή, ‘Ελ Γκρέκο’, με πρωταγωνιστές τους Νικ Άσντον, Χουάν Ντιέγκο Μπότο, Λάκη Λαζόπουλο, Δήμητρα Ματσούκα, Λάγια Μαρούλ και Σωτήρη Μουστάκα. Θα ακολουθήσει ανοιχτή συζήτηση με το κοινό αλλά και παρουσιάσεις από ένα πάνελ επιτυχημένων Ελλήνων του εξωτερικού για το τί σημαίνει να είσαι Έλληνας του Λονδίνου, τί και πού είναι η πατρίδα μας, πως μπορεί η Ελλάδα να βοηθηθεί από τους Έλληνες της διασποράς και ποολά άλλα. Στη συζήτηση θα συμμετέχουν η Ξένια Μπολομύτη και ο Δημήτρης Κρανιώτης από την οργανωτική ομάδα του Φεστιβάλ και την Ark4Art και οι ομιλητές Στέφανος Λίβος, Μαίρη Βαλλιάκας, Δημήτρης Σκύλλας και Ανδρέας Σκούρτης.

Θα ακολουθήσει στις 14.00 η προβολή του μουσικού έργου «Σμύρνη, η Μούσα της Ιωνίας» και κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες ομιλίες με σημαντικούς καλεσμένους :

Ο γνωστός σκιτσoγράφος Soloup, θα μιλήσει για το πολύ πετυχημένο comic novel ΑΪΒΑΛΙ και την πορεία του και πώς αυτό τον έφερε κοντά με την ομάδα ‘Παίζουμε Οικολογικά’ και το βίντεο για τη μουσική της Σμύρνης.

Η καθηγήτρια στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κέλλυ Δασκαλά, θα μιλήσει για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης, μέσα από το παράδειγμα της Έκθεσης “Sweet Europe”, που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2017 όπου είκοσι εννέα Έλληνες και είκοσι οχτώ Βρετανοί γελοιογράφοι παρουσίασαν τα σκίτσα τους.

Η Ειρήνη Δερέμπεη και ο Κάρολος Κουκλάκης, διακεκριμένοι μουσικοί και ερμηνευτές, αλλά και καθηγητές μουσικής, θα μας μιλήσουν για τη μουσική της Σμύρνης και πώς αυτή ταξίδεψε ως την άλλη μεριά του Ατλαντικού, επηρεάζοντας μουσικά ρεύματα διεθνώς. 

Η Fide Koksal, μια Τουρκάλα από την Σμύρνη, που ζει στην Ελλάδα, είναι η πλέον αντιπροσωπευτική περίπτωση καλλιτέχνη που ενώνει τις δύο πλευρές του Αιγαίου και θα μας μιλήσει γι’ αυτή της την εμπειρία.

Τέλος, η Έλλη Ρουμπέν και η Έλενα Χριστάκου, μέλη της ομάδας ‘Παίζουμε Οικολογικά & Διαπολιτισμικά’ θα μας μιλήσουν για το βίντεο, τα γυρίσματα, τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και το ταξίδι των 2,5 χρόνων μέχρι την ολοκλήρωσή του. 

Η βραδιά θα κλείσει με μία μοναδική συναυλία με μουσικές της Σμύρνης, της Μικράς Ασίας αλλά και της Κρήτης, τονίζοντας την έννοια της διαπολιτισμικότητας μέσα από το ταξίδι της μουσικής. Η Ειρήνη Δερέμπεη, ο Καρόλος Κουκλάκης και η Fide Köksal θα ερμηνεύσουν αγαπημένα κομμάτια σε δύο γλώσσες, ενώ μαζί τους επί σκηνής θα βρεθεί και ο Evrim Atesler, Τούρκος που ζει στη Σμύρνη, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη, που τραγουδάει υπέροχα τα ελληνικά τραγούδια. Special guest η πολυσχιδής Αγγελική Τουμπάνακη. 

Το Φεστιβάλ γίνεται με τη στήριξη και τη φιλοξενία του Hellenic Centre. Περισσότερες πληροφορίες στο www.ark4art.com

Σάββατο 7 Οκτωβρίου 2017

Μιχάλης Γρηγορίου - Αφροδίτη Μάνου - Σάκης Μπουλάς: 2 φωτογραφίες από τις πρόβες στα Ανεπίδοτα Γράμματα

Δύο φωτογραφίες από τις πρόβες για τον δίσκο "Ανεπίδοτα Γράμματα" (1977) σε ποίηση Άρη Αλεξάνδρου, με τον συνθέτη Μιχάλη Γρηγορίου στο πιάνο, την Αφροδίτη Μάνου δίπλα του, και τον Σάκη Μπουλά να παρατηρεί στα δεξιά του κάδρου. Ευχαριστούμε θερμά την Άννα Γρηγορίου για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού. Τα δύο αποσπάσματα είναι από συνέντευξη με τον συνθέτη το 2014.
ηρ.οικ.






Δεν μπορώ να μιλήσω εγώ για κάποια «διαχρονικότητα» αυτού του έργου. Αυτό εναπόκειται στους ακροατές. Ξέρω βέβαια πως όταν είχε κυκλοφορήσει το 1977 είχε δημιουργήσει κάποια αίσθηση σε όσους παρακολουθούσαν το λεγόμενο «έντεχνο» ελληνικό τραγούδι. Νομίζω όμως πως τούτο δεν οφειλόταν μόνο στη μουσική μου, αλλά και στην ποίηση του Άρη Αλεξάνδρου. Σε ό,τι αφορά την μουσική, νομίζω πως η όποια «καινοτομία» της οφειλόταν στον «κλασσικό» τρόπο χειρισμού των οργάνων που παρέπεμπε σε μορφές μουσικής δωματίου. Είναι γεγονός πάντως ότι επί χρόνια συναντούσα ανθρώπους που με είχαν ταυτίσει μ’ αυτό το έργο. Και τώρα συμβαίνει μερικές φορές αυτό, αλλά με ανθρώπους μεγάλης ηλικίας πλέον. Δεν νομίζω ότι οι νεώτεροι το έχουν ακούσει ποτέ. (Πώς θα μπορούσαν άλλωστε, αφού έχει κλείσει ακόμα κι η εταιρεία που το είχε κυκλοφορήσει τότε).






Σε κάθε περίπτωση, αυτό που μπορώ να πω εγώ είναι πως, ξανακούγοντας αυτό το έργο, σχεδόν σαν τρίτος, ύστερα από τόσα χρόνια, με έπιασα να συγκινούμαι και τούτο καθορίζει μια «διαχρονικότητα» που αφορά αποκλειστικά εμένα. Μ’ άλλα λόγια, ύστερα από τόσα χρόνια, αυτό το έργο εξακολουθεί να με αντιπροσωπεύει αισθητικά κι αν το ξανάφτιαχνα θα το έκανα ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Το ίδιο ακριβώς μπορώ να πω και για ένα άλλο έργο (...), τον «Οδυσσέα στο ποτάμι», σε ποίηση Τάκη Σινόπουλου, που κυκλοφόρησε το 1981. Μπορώ μάλιστα να πω ότι, από καθαρά μουσικής πλευράς, είναι ίσως πιο προχωρημένο και πιο καλοφτιαγμένο από τα «Ανεπίδοτα», πράγμα φυσικό, αφού συνέχιζα να μαθαίνω πως πρέπει να γράφεται η μουσική!


Νίκος Τουλιάτος: "Μ' ένα κύμβαλο ...αλαλάζον;' (16)





Το Ιόνιο πανεπιστήμιο (1992 – 2000) ήταν για μένα μια απίστευτη έκπληξη και μια μεγάλη πρόκληση.


Η πρόταση ήρθε από τον Χάρη Ξανδουθάκη και τον Μάριο Μαυροειδή. Με τον Μάριο γνωριζόμασταν από το μουσικό γυμνάσιο Παλλήνης όπου ήμασταν συνάδελφοι καθηγητές. Με τον Χάρη από παλιότερα είχαμε συνεργαστεί στο διεθνές φεστιβάλ Πάτρας.


Έπρεπε να διδάξω σε πανεπιστήμιο τα έχασα. Σε πανεπιστήμιο είχα μπει μόνο για συναυλία ή σε καμιά πολιτική εκδήλωση.

Αλλά όπως πάντα πρώτα λέω ναι και μετά μπαίνω στη διαδικασία να σκεφτώ τι σήμαινε το ναι που είπα. Πρόκληση και ρίσκο ή απόλυτη γοητεία, που σε ξεσηκώνει και σε βγάζει από την ρουτίνα. Σαν να σε ρίχνουν στη θάλασσα με πανοπλία ή θα μάθεις κολύμπι σε μερικά δευτερόλεπτα ή θα πνιγείς.

Πήγα βρήκα τα παιδιά με όλο μου το θράσος – θάρρος και ειλικρίνεια και ζήτησα να αποτελέσουμε από κοινού ένα δοκιμαστικό σωλήνα όπου θα δημιουργήσουμε, θα ανακαλύψουμε ένα μάθημα. Το πείραμα πέτυχε απόλυτα. Κάναμε συναυλία στο τέλος με κρουστά. (τα παιδιά δεν ήταν κρουστοί και ούτε έγιναν ποτέ.) στήσαμε συναυλίες με καλεσμένους μουσικούς. Οργανώσαμε παράσταση με 100 κρουστούς στη πλατεία Λιστόν στη Κέρκυρα, κάναμε συναυλίες στο Δημοτικό θέατρο με κρουστά κλπ. Αναπτύξαμε τον αυτοσχεδιασμό, κατασκευάσαμε όργανα από αντικείμενα, δημιουργήσαμε μια σπουδαία σχέση μεταξύ μας, ζούσα στους χώρους τους, έτρωγα στη φοιτητική εστία, γίναμε φίλοι. 

Το περιεχόμενο του μαθήματος ήταν η σχέση του ανθρώπου με τον ήχο, η ανάπτυξη της ικανότητας του αυτοσχεδιασμού, το παιχνίδι των ηχοχρωμάτων, η δημιουργία ηχητικών εικόνων, η ανάπτυξη της φαντασίας στη διαφορετική χρήση των συμβατικών οργάνων, η συλλογικότητα και οι τρόποι συμπεριφοράς μέσα στην κοινή δράση, η ικανότητα της καθοδήγησης της ομάδας αλλά και η συνύπαρξη. Η διαδικασία του ηχητικού διαλόγου, το άγγιγμα ψυχής.

Όλα αυτά αναπτύχθηκαν με τα χρόνια, και έτσι διαμορφώθηκε ένα μάθημα που κατά τη γνώμη μου είχε ενδιαφέρον. Όμως όσο αναπτυσσόταν και το μουσικό τμήμα με την παρουσία και άλλων καθηγητών, με τους απαραίτητους ανταγωνισμούς και παραγκωνίσεις, αναγκαία συνθήκη για κάποιους που δεν έχουν μάθει να συνυπάρχουν και να συνδημιουργούν και της αντικειμενικά τυπικής λειτουργίας του τμήματος έπαψε να έχει ενδιαφέρον και το μάθημα και η παρουσία μου. Ξεκίνησε η φθορά από κουτσομπολιά που με παρουσίαζαν να κάνω ερωτική γυμναστική όλη την ημέρα με τις φοιτήτριες (κάτι που όπως διαπίστωσα δεν γνώριζε καμία φοιτήτρια) και μάλιστα κάθε μέρα (ωραία θα ήταν αλλά που!!) αναρωτιέμαι πως άντεχα, δεν ήμουν δα και σε κατάλληλη ηλικία για τέτοιο πρωταθλητισμό, συνεχίστηκε με περικοπές, με αποκλεισμούς από προτάσεις για εκδηλώσεις κλπ, αλλαγή στον τίτλο του μαθήματος και άλλα μικρά καθημερινά προβληματάκια τα οποία δημιουργούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνεχίσεις τη ζωή σου μακριά από την όμορφη κατά τα άλλα Κέρκυρα. Και έτσι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου το 2000 τελείωσε η καριέρα σαν Πανεπιστημιακός δάσκαλος!!!!

Πάντως ήταν και τα μοναδικά χρόνια που είχα ένσημα, άρα το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό μου μέλλον φαντάζει μάλλον ανύπαρκτο. Τι να γίνει δεν πειράζει, είπαμε έχω και τον προσωπικό μου θεό.

Για ένα πράγμα πάντως θα μπορούσα να είμαι πικραμένος. Τονίζω το θα μπορούσα γιατί είπαμε τα τελευταία χρόνια χέστηκα!! Αλλά έτσι για την Ιστορία. Αυτό το τμήμα στήθηκε στις πλάτες κάποιων ανθρώπων. Είμαι ένας από αυτούς που έκαναν μάθημα με παλτό λόγω έλλειψης θέρμανσης. Που έκανε πορείες στην Αθήνα και συγκεντρώσεις στο Υπουργείο Παιδείας, που έκανε μάθημα σε χώματα και δίπλα από κομπρεσέρ. Από αυτούς που κοιμήθηκαν και μέσα στην αίθουσα με τα κρουστά πληρώνοντας και από την τσέπη του για να συμμετάσχει ή να διοργανώσει εκδηλώσεις για την προώθηση του τμήματος. Που κουβάλησε, που έμεινε όλη νύχτα για να προσέχει τα όργανα κάτω από βροχή. Κλπ.

Τουλάχιστον ένα απλό γεια και ένα ευχαριστώ από κάποιους που έμειναν πίσω και συνεχίζουν και που θα μου έδειχνε ότι δεν ήμουνα φάντασμα (εκτός και εάν ήμουνα άρα μου έλεγαν ψέματα για χρόνια, κάτι ακόμα χειρότερο) και που θα έδειχνε τουλάχιστον σεβασμό σε ένα συνάδελφο για την όποια συμμετοχή του για να υπάρχει αυτό το τμήμα. Τι φοβήθηκαν; όποιοι φοβήθηκαν, ότι εγώ θα διεκδικούσα κάτι από αυτούς; τέτοιες μικρότητες δεν είχα ποτέ και δεν έχω. Τους αφήνω τον τίτλο του Πανεπιστημιακού δασκάλου εγώ δεν χρειάζομαι τίτλους, εγώ απλώς παίζω, και αυτό μου φτάνει και μου περισσεύει.

Να είναι όλοι καλά και ευχαριστώ για τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν, παραμένει σημαντική στιγμή στη ζωή μου και έτσι θα τη θυμάμαι.




Χτυπούν τα τύμπανα ιθαγενείς από τα μέρη μου
Σκορπίζεις φως, γεμίζεις φως, και το λημέρι μου
Περνάς, αφήνεσαι, κι όσο ξοδεύεσαι δε σπαταλιέσαι
Χτυπούν τα τύμπανα, σε μένα μίλησες κι α μη μιλιέσαι.

Τυφλός προσκυνητής πήρα απ’ το φως σου
Και ικεσίες ψιθυρίζω στο ιερό σου
Για τα πανάρχαια σου τα μυστήρια
Εγώ να κόβω στους πιστούς σου τα εισιτήρια.

Χτυπούν τα τύμπανα ιθαγενείς, νιώθω να χάνομαι
Και στο χορό που με τραβάς, πάνω σου πιάνομαι
Πιστός ακόλουθος, ζωή μου αδούλευτη, σου τη προσφέρω
Χτυπούν τα τύμπανα, να ζω δεν ήξερα μα τώρα ξέρω.

Το μόνο που ζητώ κι αυτό είναι όλο
Νάχω και εγώ στην ιστορία σου ένα ρόλο.
Το χρίσμα δώσμου να σκεφτώ τις μελωδίες
Να φτιάξω τη ζωή σε ραψωδίες

Βάνα Σωτηροπούλου


Το ποίημα αυτό μου το αφιέρωσε μια φίλη, το οποίο έγραψε στη διάρκεια μιας συναυλίας μου.

Νίκος Τουλιάτος

Μ' ένα κύμβαλο ...αλαλάζον; Αθήνα: Εκδόσεις Δρόμων, 2006.

Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2017

Πέθανε ο Δημήτρης Βάρος, στιχουργός του "Ηλεκτρικού Θησέα"




Η φίλη μου Ειρήνη Φιλιππίδου μού είπε ότι πέθανε ο Δημήτρης Βάρος και με ρώτησε σε αυστηρό τόνο γιατί δεν έγραψα ούτε μια κουβέντα γι' αυτόν. Και πράγματι, η παράλειψη είναι μεγάλη. Εκτός από διακεκριμένος δημοσιογράφος - πολλά χρόνια στο "Έθνος" και το "Έθνος της Κυριακής" - ο Βάρος υπήρξε ποιητής και στιχουργός, και έγραψε ένα από τα συγκλονιστικότερα ελληνικά τραγούδια: "Ηλεκτρικός Θησεάς", Γιάννης Μαρκόπουλος, Παύλος Σιδηρόπουλος, Μαρία Φωτίου, Τολμηρή Επικοινωνία, και τα λοιπά.

Ώρες ατελείωτες έφυγαν λιώνοντας το συγκεκριμένο τραγούδι, και δεν ήταν μόνο λόγω του Σιδηρόπουλου. Όλο το πακέτο ήταν πολύ προχωρημένο: Η μουσική εμφατικά ροκ, η ενορχήστρωση 100% πρωτοπορία με το σαντούρι του Τάσου Διακογιώργη στην ...πρίζα, και ο στίχος να περνάει από ακτίνες Χ όλη τη νεοελληνική πραγματικότητα, όλη τη σαβούρα της πασοκικής αντεπανάστασης του '80 που φάγαμε σαν σπλάτερ απ' το δημοτικό εμείς οι κακόμοιροι του '78, και όλο τον θρίαμβο του αριστερο-λεβέντικου μικροαστέξ που βιώνουμε ακόμη και σήμερα.

Και είναι κι αυτό το βασανιστικό δίλημμα του τέλους, το εντελώς βαθύ και επίκαιρο, κι αν με ρωτούσε κάποιος πάνω απ' τον τάφο μου για το σοφότερο πράγμα που άκουσα ποτέ στο ελληνικό τραγούδι θα έλεγα τούτο μόνο: "Πάρε τηλέφωνο τη μοναξιά σου / ή βγες ξανά στους δρόμους της φωτιάς".
ηρ.οικ.







Με κάτασπρο πανί ένα καράβι απ' το πενήντα έχει να φανεί

και συ βιδώθηκες μες στο λιμάνι με ανθοδέσμη που 'χει μαραθεί.

Ηλεκτρικός Θησέας σε πηγάδι κι η Αριάδνη έχει μουγκαθεί.

Σε δίκασαν να σπαταλάς τα χρόνια σε μια ζωή χωρίς προοπτική.
Χάνεσαι σαν το γλάρο στην Ομόνοια και όταν ψάχνεις λύση στην φυγή
Πληρώνεις όσο-όσο τα διόδια και κομματιάζεσαι στην εθνική.
Ηλεκτρικός Θησέας σε πηγάδι κι Αριάδνη έχει μουγκαθεί.

Ποιος είναι ισοβίτης στο σκοτάδι ποιος αλαφιάζει δίχως πληρωμή;
Ποιος σκύβει στους αφέντες το κεφάλι και ποιος τα βράδια κλαίει σαν παιδί;
Ποιος ονειρεύεται πως κάποιοι άλλοι βγαίνουν και κάνουν πρώτοι την αρχή;
Ηλεκτρικός Θησέας σε πηγάδι κι η Αριάδνη έχει μουγκαθεί.

Ναυάγια ονείρων αρμενίζουν και τα κεφάλια γέμισαν σκουριά.
Στα σούπερ μάρκετ τέλειωσε η ελπίδα και συ κοκάλωσες στη σκαλωσιά.
Πού πήγαν οι τρακόσοι του Λεωνίδα και τι θα πούμε τώρα στα παιδιά;
Ηλεκτρικός Θησέας... και τα λοιπά.

Φοβάσαι ότι θα 'ρθει καταιγίδα και θα μας πνίξει όξινη βροχή,
βάλε σε γυάλα μέσα την πατρίδα και κρύψε την καλά μέσα στη γη.
Μήπως την ψάχνουν σαν την Ατλαντίδα αφού η Πανδώρα ανοίγει το κουτί.
Ηλεκτρικός Θησέας σε πηγάδι κι η Αριάδνη έχει μπερδευτεί.

Ψηφοθηρία, λόγοι κι εμβατήρια ποτέ δεν έφεραν την αλλαγή
για αυτό και χάθηκες στα σφαιριστήρια και μες στα γήπεδα την Κυριακή.
Τώρα καθώς κοιτάς τα διυλιστήρια ρωτάς ποιοι σ' έχουν βάλει στο κλουβί.
Ηλεκτρικός Θησέας σε πηγάδι κι η Αριάδνη έχει τρελαθεί.

Να κλείσεις θες πληγή θανατηφόρα και μεσ' τα "Νέα" ψάχνεις για δουλειά.
Τα δάκρυα σου γίνονται μαστίγια και τον λαιμό σου σφίγγουν σα θηλιά.
Όσα τους κέρδισες με τα μαρτύρια τα παζαρεύουν πάλι στα χαρτιά.
Τρέχεις να ψάξεις μες στα καταφύγια και βρίσκεις μιαν αιχμάλωτη γενιά.

Μια πλαστική ανέμισες σημαία, πίστεψες σ' έναν άγνωστο θεό
κρέμασες το μυαλό σε μια κεραία ειδήσεις σίριαλ και τσίχλα ροκ.
Και πώς θα ξημερώσει άλλη μέρα όταν τα λάθη κλέβουν τον καιρό;
Και πώς θα ξημερώσει άλλη μέρα όταν το ψέμα σέρνει τον χορό;

Ζωγράφισε έναν ήλιο στο ταβάνι, μίλησε με τ' αγέρι της νυχτιάς
και χόρεψε μαζί με τη σκιά σου στους ήχους μιας αδύναμης καρδιάς.
Πάρε τηλέφωνο την μοναξιά σου ή βγες ξανά στον δρόμο της φωτιάς.

Παρασκευή 1 Σεπτεμβρίου 2017

Μίκης Θεοδωράκης: "Με τρομάζει η αντικομμουνιστική υστερία"




Με τρομάζει η αντικομμουνιστική υστερία που κατακλύζει την εφημερίδα σας.

Ως νέος κομμουνιστής είχα την τιμή να παλέψω μέσα απ' τις γραμμές του ΕΑΜ για την κατάκτηση της Ελευθερίας. Αργότερα, την εποχή της Χούντας, μέσα από το Πατριωτικό Μέτωπο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Ομως για την πάντοτε ενιαία εθνικοφροσύνη και για σας που την εκπροσωπείτε μαζί με τα υπόλοιπα ΜΜΕ δεν έχουν καμιά σημασία οι όποιες πράξεις με αριστερό πρόσημο, ακόμα και οι πιο σημαντικές, όσο και αν αυτές βοηθούν και τιμούν την πατρίδα και το λαό μας. Ακόμα και την αναγνωρισμένη από εχθρούς και φίλους, ντόπιους και ξένους προσφορά μας στην ανάδειξη του νεοελληνικού πολιτισμού, την αγνοείτε επιδεικτικά. Το μόνο που μετράει για σας είναι η ήττα μας στον Εμφύλιο και η ενόχλησή σας γιατί η ιδεολογία της Αριστεράς εξακολουθεί να υπάρχει, να δρα και να επιδρά ύστερα από τόσους και τόσους διωγμούς.

Εντάξει λοιπόν! Νικηθήκαμε και μπήκαμε στην γωνία! Τι άλλο θέλετε από εμάς εσείς οι νικητές και ξύνετε τις πληγές μας; Με το αίμα το δικό μας που συνέβαλε αποφασιστικά στην κατάκτηση της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας τα πήρατε όλα! Κράτος, Κυβέρνηση, Παιδεία, Πολιτισμό, Στρατό, Αστυνομία, Τράπεζες, Τύπο, Τηλεοράσεις. Εμείς μείναμε στην γωνία, ουσιαστικά και πάλι (όπως στον Εμφύλιο) πολίτες β' κατηγορίας.

Και από τον Στάλιν δεν θυμάστε παρά μόνο τα εγκλήματά του... Το μόνο που δεν άκουσα γι' αυτόν είναι ότι με το πρωινό του έτρωγε τηγανητό ανθρώπινο κρέας. Για κείνον τον Στάλιν, τον Αρχιστράτηγο του Κόκκινου Στρατού με τις νίκες στο Στάλινγκραντ, στη Μόσχα, στο Λένινγκραντ και στο Βερολίνο, δεν έχετε τίποτα να πείτε; Αν έλειπε ο Κόκκινος Στρατός και ο Στάλιν, τι θα είχαμε σήμερα; Αραγε το σκεφτήκατε; Ποιος θα εμπόδιζε τον Χίτλερ να γεμίσει την υφήλιο με χιλιάδες Αουσβιτς; Φαντάζεστε την Ελλάδα γεμάτη με στρατόπεδα εξόντωσης; 

Εκεί πάνω στην Ευρώπη και ειδικά στα ρατσιστικά κράτη, ξέρω γιατί πονάνε και τα βάζουνε με τον Στάλιν και τον κομμουνισμό. Γιατί νίκησε κατά κράτος τον πολυαγαπημένο τους Φύρερ. Τον Αδόλφο Χίτλερ! Ομως εσείς εδώ, τι λόγο έχετε; Εσείς τους κομμουνιστές τους σκοτώνατε σαν μύγες. Με τις συμμορίες τύπου Σούρλα και Βρεττάκου. Με τα στρατοδικεία και τις εκτελέσεις 16.000, νέων κυρίως κομμουνιστών. Αγοριών και κοριτσιών. Με τα Μακρονήσια όπου μαρτύρησαν 100.000 Ελληνες κομμουνιστές. Με τα σφαγεία της Ασφάλειας, όπου βασανίστηκαν με τις πιο φρικαλέες μεθόδους χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες. Τι είμαστε λοιπόν όλοι εμείς, εγκληματίες ή θύματα; Και γιατί παλεύαμε; Δεν αγωνιζόμασταν τάχα για την Ελλάδα και τον Ελληνικό Λαό; Μήπως μέσα από τις γραμμές μας ξεπήδησαν ο θρόνος, οι παρακρατικές οργανώσεις που σκότωσαν τον Λαμπράκη και η Χούντα; Για να μην αναφερθώ στους συνεργάτες των ξένων κατακτητών που πάνω τους στηρίχτηκε η Αμερικανοκρατία που ζει και βασιλεύει μεταμφιεσμένη σε Μνημόνια και Τρόικες που μας έχουν οδηγήσει στο χείλος της εθνικής καταστροφής.

Πιστεύω ότι εύκολα μπορείτε να κατανοήσετε το θυμό μου, γιατί για μένα όπως και για χιλιάδες άλλους, η στράτευση και οι αγώνες μας κάτω από την Κόκκινη Σημαία αποτελεί την ιερότερη περίοδο της ζωής μας, που είχε ένα και μόνο στόχο, να κάνει τον Λαό μας ελεύθερο, ανεξάρτητο και ευτυχισμένο.

Μίκης Θεοδωράκης
Αθήνα, 26.8.2017

Παρασκευή 18 Αυγούστου 2017

10 μεγάλες συναντήσεις του ελληνικού τραγουδιού

Δέκα οπτικοποιημένες συναντήσεις που λένε κάτι μέσα μου και μπορεί να λένε κάτι και σε σας, και ίσως και να συμβολίζουν και κάτι σημαντικό για το τραγουδάκι μας. Χωρίς πολλά πολλά, χωρίς ανάλυση, με μια σειρά όχι αξιολογική αλλά ούτε και τυχαία, κουβέντα να γίνεται δηλαδή και πάνω απ' όλα να συναντιόμαστε.
ηρ.οικ.





10. Σταμάτης Κραουνάκης - Λίνα Νικολακοπούλου

Εδώ σας τους έχω βρε, μαζί, και τους δύο, και τη φωνάρα της Πρωτοψάλτη μαζί, πριν πάει Χαβάη και μας στείλει όλους στο τρελάδικο, κι όλα αυτά ορθώς μπροστά απ’ τον άγνωστο στρατιώτη γιατί εν τέλει γι’ αυτά πολεμήσαμε.





09. Μάνος Λοΐζος - Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Ποτέ μου δεν κατάλαβα αν ήταν μονότονο ή φασιστικό, αλλά κάτι κακό πρέπει να ήταν και κάτι σημαντικό πρέπει να έγινε εκεί.






08. Θάνος Μικρούτσικος - Διονύσης Θεοδόσης

Ο κύριος Θάνος βρήκε την τρίτη φωνή του στον Διονύση Θεοδόση - η δεύτερη ήταν η Μαρία Δημητριάδη, η πρώτη δικιά του - κι ας φαντάζει η συνεργασία αυτή σαν κάτι παράταιρο και ξεθωριασμένο.





07. Γιάννης Σπανός - Χάρις Αλεξίου

Αντί για νανουρίσματα ακούγαμε αυτά τα τραγούδια, κι αυτή η παιδική αρρώστια δεν φεύγει με τίποτα.






06. Σταύρος Κουγιουμτζής - Γιώργος Νταλάρας

Βλέπε από πάνω.






05. Διονύσης Σαββόπουλος - Σωτηρία Μπέλλου

Και με τους φίλους τους παλιούς, βεβαίως, κι ο Αργύρης είναι ένας απ’ αυτούς, κι ο μπαμπάς του γύρισε τούτο το βίντεο, κι έπειτα είναι και τραγουδάρα - αλλά ξέχασα, ο Σαββόπουλος, λέει, αντιγράφει (δεν έχει μούτζα το πληκτρολόγιο να βάλω μία φαρδιά πλατιά).






04. Γιώργος Ζαμπέτας - Βίκυ Μοσχολιού

Μέσα σε τούτη τη βαβούρα κι όλον αυτόν τον θόρυβο ακούγεται σε σύνοψη το ασύλληπτο μεγαλείο του λαϊκού τραγουδιού.






03. Γιάννης Μαρκόπουλος - Λάκης Χαλκιάς

Αυτή η συνύπαρξη έβγαλε Φάμπρικα, έβγαλε Δάσκαλο, έβγαλε Είδα γυναίκες, έβγαλε Εργάτες, έβγαλε φυσικά και τον εθνικό ύμνο. Τραγούδια της φωτιάς, κι ακόμα τσουρουφλιζόμαστε.







02. Μανώλης Ρασούλης - Νίκος Παπάζογλου

Εκδίκηση της Γυφτιάς και Τα Δήθεν λίγο πριν, Χαράτσι και Μέσω Νεφών λίγο μετά, αμάν βαριές φιλοσοφίες κι εμείς τόσο μικροί μπροστά τους, τι να λέμε τώρα.






01. Βασίλης Τσιτσάνης - Μίκης Θεοδωράκης

1983, και η "Ικαριά" και όχι "ξενιτιά" να βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Αυτά.


Τετάρτη 16 Αυγούστου 2017

Η αλλαγή φύλου ως πρόβλημα του ελληνικού τραγουδιού







Η αλλαγή φύλου ως πρόβλημα του ελληνικού τραγουδιού

Στο σύντομο αυτό σημειωματάκι αγαπητές μου αναγνώστριες θέλω να θίξω το ζήτημα της αλλαγής φύλου στο ελληνικό τραγούδι μας! Ναι, δεν κάνω πλάκα, παίρνουν το φύλο και το αλλάζουν, ειδικά στις επανεκτελέσεις, και μαζί μ’ αυτό αλλάζουν και τα φώτα στο τραγουδάκι και στην αδιάσπαστη ενότητά του.

Είναι κοριτσάκι το τραγούδι; Το κάνουν αγοράκι, αν το επανεκτελεί άντρας. Είναι αγοράκι το τραγούδι; Το κάνουν κοριτσάκι, αν το επανεκτελεί γυναίκα.

Τελευταίο κρούσμα που έθεσε σε κίνδυνο τις καλά προφυλαγμένες τρίχες της κεφαλής μου είναι η επανεκτέλεση της τραγουδάρας «Η νύχτα γυρίζει γιασεμί» από τη Γλυκερία.




 



Λέει το ορίτζιναλ του Σαράντη Αλιβιζάτου:
«να σε πάρω ΔΙΚΙΑ μου μ’ έναν έρωτα τρελό / φουρτουνιάζει κι απόψε το μυαλό»
και τα τζιμάνια της Spider είπαν να βάλουν τη Γλυκερία να λέει
«να σε πάρω ΔΙΚΟ μου μ’ έναν έρωτα τρελό».

Και μετά, σε περίπτωση που δεν καταλάβαμε ότι σκοπό είχαν την πλήρη διάλυση του συγκεκριμένου τραγουδιού, ακούς και δεύτερη αλλαγή φύλου. Λέει ο αρχικός στίχος:
«να σε κάνω ΔΙΚΙΑ μου σού φωνάζω τις βραδιές / μα δεν ήρθες και σήμερα και χθες»
και έρχεται η οβίδα που πάνω της γράφει:
«να σε κάνω ΔΙΚΟ μου σού φωνάζω τις βραδιές»

Κι επειδή το κακό πρέπει πάντα να τριτώνει, έρχεται και το τελειωτικό χτύπημα. Βρε, δεν πάει ο στιχουργός να γράφει:
«είμαι ΜΟΝΟΣ κι απόψε μέσα σ’ όνειρα φωτιά»;
Η Γλυκερία πρέπει με το ζόρι να τραγουδά:
«είμαι ΜΟΝΗ κι απόψε»

Πιο γελοίο πράγμα απ’ αυτό δεν μπορώ να φανταστώ, ειλικρινά σας λέω. Καταρχήν, αλλάζει o ήχος του στίχου - ναι, ο στίχος έχει ηχητικό αποτύπωμα, και οι λέξεις δεν έχουν μόνο νόημα αλλά κάνουν και θόρυβο, εμπεριέχουν και ρυθμό, και τα πάντα όλα, και πρέπει να είσαι εντελώς άσχετος για να κάνεις το «μόνος» «μόνη» και να νομίζεις ότι εντάξει, όλα καλά, δεν τρέχει τίποτα.

Επίσης, σε όλο αυτό υπάρχει κι ένας έμφυτος σεξισμός, μια συντηρητικούρα, ένα μικροαστέξ if you know what I mean. Δηλαδή, με το ζόρι πρέπει ο άντρας να απευθύνεται ερωτικά σε γυναίκα και η γυναίκα σε άντρα. Όλη αυτή η υποχρεωτική ροπή προς την ετεροφυλοφιλία μου φέρνει αναγούλα, κι ας συμμερίζομαι σε προσωπικό επίπεδο τούτη τη ροπή - το υποχρεωτικόν του πράγματος είναι που με χαλάει. Γιατί δηλαδή μια γυναίκα τραγουδίστρια να μην μπορεί να απευθυνθεί στο άλλο μισό του τραγουδιού λέγοντας «να σε κάνω δικιά μου»; Τι φοβάται ο εμπνευστής αυτής της χαζομάρας αλλαγής, ότι ο ακροατής θα σοκαριστεί που η Γλυκερία απευθύνεται σε γυναίκα; Δεν το κατάλαβα δηλαδή, απαγορεύεται να είμαστε λεσβίες;

Τέλος, υπάρχει και κάτι βαθύτερο. Το τραγούδι και το βαθύ συναίσθημα και ο έρωτας ο μπόλικος - όχι ο μίζερος, ο τύπος και υπογραμμός, ο μπόλικος λέμε - πρέπει να ξεφεύγουν από αυτές τις τυπικούρες, άντρας, γυναίκα, και να φέρνουν την πυρηνική έκρηξη και την απόλυτη καταστροφή όπου δεν μένει κολυμπηθρόξυλο παρά μόνο εσύ κι εγώ, κι όπου το αν είσαι αγοράκι ή κοριτσάκι δεν είναι παρά λεπτομέρειες και υποσημειώσεις. Ο μεγάλος ερμηνευτής, δηλαδή, θα τραγουδήσει τον πόθο και τον έρωτα όποιο κι αν είναι το φύλο του άλλου.

Έλεος δηλαδή! Αν η Μοσχολιού μπορεί τη δεκαετία του ’60 να λέει «είσαι γυναίκα μιας βραδιάς ψεύτικα που αγαπάει» και να πέφτουν τα τσιμέντα, τότε φαντάζομαι ότι πενήντα χρόνια μετά επιτρέπεται να πει κι η Γλυκερία ότι είσαι ΔΙΚΙΑ μου διάολε, άχρηστε εταιριάρχη, πανύβλακα μάνατζερ, στούρνε άσχετε διευθυντή που όση σχέση έχω εγώ με την πυρηνική φυσική έχεις εσύ με το ελληνικό τραγούδι.

ηρ.οικ.

Κυριακή 6 Αυγούστου 2017

Χρόνια πολλά, Σωτήρη!

Σήμερα γιορτάζουμε τον Σωτήρη Κακίση, με τα τέσσερα ωραιότερα τραγούδια του! Από το κανάλι του Φώτη, πάντα. ηρ.οικ.






ΤΑ ΚόΚΚΙΝΑ ΠΑΤίΝΙΑ


με την Μαργαρίτα Ζορμπαλά
σε στίχους Σωτήρη Κακίση
και μουσική Άγγελου Κατσίρη
από τον ομώνυμο δίσκο (LYRA, 1984),
μια παραγωγή του Διονύση Σαββόπουλου


Δείτε με πώς ισορροπώ,
δείτε πώς πατινάρω,
στον πάγο πάνω πώς μπορώ
να τρέχω, να φρενάρω.

Στον πάγο μέσα κύλησαν
πολλές στιγμές και πάθη,
το κάθε ψέμα, τα πολλά
ερωτικά μου λάθη.

Ο πάγος και το παρελθόν
χλωμό και άσπρο είναι,
όμως εσύ μες στο παρόν
έγχρωμος τώρα μείνε.

Τι περιμένεις;
Φόρεσε τα κόκκινα πατίνια!
Στροβιλιστείτε,
παίζετε σαν τρυφερά δελφίνια.








ΑΤΘίΔΑ


Ποίηση: Σαπφώ

Απόδοση: Σωτήρης Κακίσης
Μουσική: Σπύρος Βλασσόπουλος
Ερμηνεία: Αλέκα Κανελλίδου
(Από το δίσκο «Σαπφώ», 1986, μια παραγωγή του Διονύση Σαββόπουλου. Οι πίνακες ζωγραφικής του βίντεο είναι του Γιώργου Σταθόπουλου).

Σαν άνεμος μου τίναξε ο έρωτας τη σκέψη,
σαν άνεμος που σε βουνό βελανιδιές λυγάει.
Ήρθες, καλά που έκανες, που τόσο σε ζητούσα,
δρόσισες την ψυχούλα μου, που έκαιγε ο πόθος.

Κι από το γάλα πιο λευκή,
απ' το νερό πιο δροσερή,
κι από το πέπλο το λεπτό πιο απαλή.
Από το ρόδο πιο αγνή,
απ' το χρυσάφι πιο ακριβή,
κι από τη λύρα πιο γλυκειά, πιο μουσική.

Πάει καιρός που κάποτε σ' αγάπησα, Ατθίδα,
μα τότε μου 'μοιαζες μικρό κι αθώο κοριτσάκι.
Συ που μαγεύεις τους θνητούς, παιδί της Αφροδίτης,
απ' όλα το καλύτερο εσύ 'σαι το αστέρι.








ΤέΣΣΕΡΑ ΒήΜΑΤΑ


με την Αναστασία Μουτσάτσου
σε στίχους Σωτήρη Κακίση
και μουσική Μάριου Στρόφαλη
από το δίσκο "Ανίσχυρα ψεύδη" (LYRA, 1999),
soundtrack της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς της ΕΤ1.


Νησί σ' άσπρη θάλασσα,
στη Γη συννεφάκι.
Καράβι στα κύματα,
κοντά στην Ιθάκη.

Ραβδί μες στα χέρια της
κι ο κόσμος αέρας.
Της Κίρκης της μάγισσας,
της νύχτας, της μέρας.

Δεμένος πισθάγκωνα
εγώ στο κατάρτι,
Σειρήνες με παίρνουνε
στην άκρη του χάρτη.

Τέσσερα βήματα
πιο κάτω πηγαίνω,
μακριά από σένανε
ξανά ανασαίνω.

Τέσσερα βήματα
μονάχα μου φτάνουν.
Τα μαύρα τα μάτια σου
να μη με πεθάνουν!








ΣΤΗ ΜέΣΗ ΤΗΣ ΚΟΜΠΑΝίΑΣ


Στίχοι: Σωτήρης Κακίσης

Μουσική: Χρήστος Ζέρβας, Άγγελος Σφακιανάκης
Ερμηνεία: Ελευθερία Αρβανιτάκη, Στράτος Στρατηγόπουλος, Οπισθοδρομική Κομπανία
(Από το δίσκο «Στη Μέση της Κομπανίας», LYRA, 1985, μια παραγωγή του Διονύση Σαββόπουλου. Στις φωτογραφίες του βίντεο η Στεφάνια Σαντρέλλι).

Εδώ, στη μέση της κομπανίας,
φυσάει λίγο κι είναι καλά.
Νιώθω σα να 'μαι σ' ένα καράβι
που ξεκινάει για τα βαθειά.

Έλα! Ποιος είναι ο καπετάνιος,
ποιος το καράβι κυβερνά;
Για πού τραβάμε; Ποιος περιμένει;
Ποιανού λεβέντη χτυπάει η καρδιά;

Παίζουν οι φίλοι μου γύρω νοτίτσες
κι εγώ σκιρτάω και τραγουδώ,
λέω για έρωτες και για μεράκια,
γι' αυτόν που ξέχασε, για τον καημό.

Θέλω να βλέπω γύρω κορμάκια
και να χορεύουν και να μιλούν.
Θέλω οι κινήσεις τους να με ξυπνάνε,
να μου θυμίζουν, να με ρωτούν.

(επίλογος)
Εδώ, στη μέση της κομπανίας,
φυσάει λίγο κι είναι καλά.
Νιώθω σα να 'μαι σ' ένα καράβι
που ξεκινάει για μακριά.

Έλα! Ποιος είναι ο καπετάνιος,
ποιος το καράβι κυβερνά;
Για πού τραβάμε; Ποιος περιμένει;
Ποιανού λεβέντη κλαίει η καρδιά;


Παρασκευή 4 Αυγούστου 2017

Γράμμα στον Γιώργο Ρους



Αγαπητέ φίλε Γιώργο Ρους, αν με ακούς.

Δεν σε ξέρω προσωπικά και ό,τι πω θα είναι η εντύπωσή μου. Καταρχήν, θα ήθελα να σου πω, αν και αγνοώ τις συνθήκες υπό τις οποίες έλαβες τις εκάστοτε αποφάσεις σου, πως δεν έχει κανένα απολύτως νόημα για εσένα να δίνεις τραγούδια σου σε άλλους, όπως έκανες με το τραγούδι «Ένα φιλί». Εσύ έχεις σημαντικές ικανότητες, και δεν ανήκουν και δεν πρέπει να ανήκουν σε κανέναν άλλον. Δεν είναι δίκαιο.

Λοιπόν, κατά δεύτερον ανήκεις ευτυχώς σε άλλη εποχή. Γνωρίζεις τη σημασία της μελωδίας, της μελωδικότητας. Είσαι ικανός μουσικός, μπορείς να μεταφέρεις άμεσα τις σκέψεις σου σε τεχνικά άρτια μορφή. Κυρίως, έχεις σκέψεις, έχεις ευαισθησίες και την διάθεση να τις εκφράσεις. Γνωρίζεις την διακριτική αξία της μελαγχολικής αρμονίας, και σου πάει. Εκτιμώ ιδιαίτερα τη δυνατότητα σου να δημιουργήσεις, να δουλέψεις και να παρουσιάσεις ένα μουσικό έργο ως στιχουργός, συνθέτης, μουσικός και ερμηνευτής. Εξάλλου, για όσους ξέρουν, ένας μουσικός ολοκληρωμένος οφείλει να μπορεί να αντεπεξέρχεται σε όλα τα στάδια της δημιουργίας κι ερμηνείας ενός μουσικού έργου. Η «δουλειά» του μουσικού είναι σκληρή, ο πραγματικός μουσικός οφείλει απέναντι στον εαυτό του να είναι ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης.

Σου λέω λοιπόν ότι έχεις τις δυνατότητες μιας ολοκληρωμένης μουσικής προσωπικότητας, αυτό είσαι.

Αισθητικά ανήκεις στην εποχή late 80s και early 90s, η ηλικία σου προδίδει την μουσική σου καταγωγή. Δες όμως πόσο ωραία εκπροσωπείς τη σκηνή αυτή, που σήμερα βάλλεται από άλλα μουσικά ρεύματα εκπροσωπούμενα είτε από φαντασιόπληκτους μίμους του Ξυλούρη, της Μπέλλου και άλλων, είτε από μελαγχολικούς - καταθλιπτικούς κιθαρίστες και βάρδους, είτε από νάυλον ντέφια και ψόφια κέφια, όπως ακριβώς το έθεσαν οι Σπυριδούλα. Συνεχίζεις τη σχολή μουσικών και ερμηνευτών που είχαν μια αξιοπρέπεια, μια διακριτή ύφεση στη μελωδία τους. Είσαι αρκετά μόνος, δεν έχεις το κοινό που σου αξίζει γιατί δεν μπορούν να αντιληφθούν την ποιότητά και την παρεΐστικη ευαισθησία σου. Δεν έχεις παρέες να σε ακούσουν φίλε μου Γιώργο, όσες σου άξιζαν, έχεις λιγότερες. Δεν έχεις ζευγαράκια για να ντύσεις τις στιγμές τους με τον ήχο σου, δεν έχεις πολλούς ερωτευμένους που να μην είναι αδέξιοι και άκομψοι. Έχεις πολλούς άνοστους και ξενέρωτους γύρω σου, το κοινό σου είναι μικρότερο δυστυχώς από ό,τι σου αξίζει. Παρότι ο Αρμαγεδδών του Privilege τέλειωσε, τώρα είσαι αντιμέτωπος με κάτι πιο βαθύ, την κατάθλιψη, την κατατονία. Δηλαδή, το παράπονο που εκφράζεις είναι υπερβολικά κομψό για τους πολλούς.

Εσύ ο ίδιος περιγράφεις τον εαυτό σου, στο έξοχο τραγούδι σου «Λουλούδι του δρόμου»:

«Κι έτσι είμαι μέσα τη νύχτα,
λουλούδι του δρόμου από σένα κομμένο,
πονάει η αγάπη κι αυτό είναι κάτι,
παρηγοριά κι ελπίδα να περιμένω,
σα λουλούδι ανθισμένο,
γι' άλλη αγάπη κομμένο».

Οι στίχοι σου αυτοί απηχούν, ουσιαστικά, το κείμενο που γράφω για σένα. Είσαι ένα «λουλούδι του δρόμου» γιατί είσαι πράγματι ένα παιδί κι ένας μουσικός που αξίζει πολλά, είσαι από το δρόμο γιατί στο δρόμο όλοι μαθαίνουμε, και στο δρόμο δείχνει ο καθένας και τη δύναμή του να αντέξει τις στροφές και τις ανηφόρες, τις απροσδόκητες συναντήσεις, τη σχετική ελευθερία της μουσικής, τη διάθεση για επικοινωνία, για σύνθεση, για δραστήριες νότες, για ήχους και μουσικές φράσεις από παντού, για γνώση και συγχώρεση, για έρωτες από το φροντιστήριο, για τα κίτρινα φώτα των αυτοκινητοδρόμων, για το ρυθμό και τις στροφές και την έμπνευση, για αυτά είναι ο δρόμος.

«Πονάει η αγάπη, κι αυτό είναι κάτι», δηλαδή πόσο πιο σημαντική είναι αυτή η φράση από την οποιαδήποτε έντεχνη βαρύγδουπη αλκοολική μπούρδα που ακούμε εδώ και κει 10 χρόνια τώρα που μπλέξαμε με τους ουσακλήδες και τον κάθε μετα-έντεχνο «ιδιοφυή» μίμο; Δεν είναι απλώς «κάτι», είναι τα πάντα, καθώς ο πόνος αυτός δείχνει πως είμαστε ζωντανοί, πως έχουμε αισθήματα για τους άλλους ανθρώπους, πως έχουμε αρκετή ζωή μέσα μας για να σεβόμαστε την απώλεια του έρωτα. Το «κάτι» που περιγράφεις είναι το λουλούδι που έδωσε ο φίλος μου Γιώργος Α. στη Μελίνα στο διάλειμμα στα Πολυκλαδικά της Ηλιούπολης, κι αυτό το «κάτι» είναι ακόμα ανθισμένο, γιατί είναι αληθινό, γιατί τα χρώματα του τα θυμάμαι ακόμα.

Ύστερα λες, «για άλλη αγάπη κομμένο», κι αυτό είναι που σου λέω κι εγώ.

Απευθύνεσαι σε ένα κοινό άλλο, που δεν είναι καλομαθημένο, ούτε όμως και πρόχειρο. Σε φίλους που ξέρουν να ακούν μουσική κι ας τους έκλεψε η εποχή το βινύλιο. Σε φίλους και σε παρέες που πολλοί από αυτούς έχουν hi-fi στο σπίτι ακόμα. Δεν είσαι ο κακοφωνίξ της καλοκαιρινής καταδικασμένης κιθαροπαρέας που είναι ζήτημα να έχει κανένας από αυτούς ρεπερτόριο πάνω από δεκαπέντε τραγούδια. Εξάλλου, το σύγχρονο έντεχνο έχει διαδραστικά καταδικάσει τις παρέες με τις κιθάρες. Δεν είναι εύκολο να μεταφέρει σε μια παραλία ο κάθε εσωστρεφής κύκνος τα γένια του. Δεν είναι πλέον σικ.

Πιστεύω ότι η μουσική κάνει κύκλους, κι ένας από αυτούς θα σε φέρει κοντά σε αυτό που θέλεις. Από μένα θα έχεις τα λόγια αυτά να τα διαβάζεις και να τα κρίνεις όπως πιστεύεις.

Αν όμως σε ξαναδώ να δώσεις τραγούδι για την Ανάσταση των Νεκρών, δε θα σου ξαναμιλήσω, δε θα σου ξαναγράψω τίποτα. Αν χρειάζεσαι αυτοπεποίθηση, αν δε σου φτάνει αυτό το κείμενο, τότε έχω και φωτογραφίες να σου δείξω από το ρομαντισμό που περιγράφεις, φωτογραφίες που θα είχαν μουσική υπόκρουση τα τραγούδια σου. Επίσης, εσύ είσαι υπεύθυνος που η εφηβεία μου τελείωσε, κι αυτό έγινε όταν άκουσα τις «Εξαιρέσεις».

Δεν ξέρω τι θα κάνεις από εδώ και πέρα, θα ήθελα όμως να γράψεις όλα αυτά που σκέφτεσαι, να τα αφήσεις στο χρόνο κι αυτός θα βρει τον τρόπο να τα δικαιώσει.

Επίσης θα ήθελα να σε ευχαριστήσω που δεν συναγελάζεσαι με το εγχώριο μουσικό υπερθέαμα του dark ναρκισσισμού και της πλούσιας και φτωχής εφηβείας.

Αγαπητέ Γιώργο, μην προδώσεις τον καθρέφτη σου.

Δημήτρης Κατσιάνος